Paragraaf Duurzaamheid

Inleiding
In het Klimaatakkoord van Parijs (2015) heeft Nederland in Europees verband afgesproken om de
CO2 uitstoot met tenminste 49% te verminderen. Deze doelstelling is op nationaal niveau vastgelegd
in de Klimaatwet en het Klimaatakkoord. De Rijksoverheid, provincies en gemeenten hebben het
landelijk Klimaatakkoord onderschreven en zijn gestart met de uitvoering. In het Deltaprogramma
Ruimtelijke Adaptatie zijn bovendien concrete afspraken gemaakt over klimaatadaptatie en zijn hiertoe
ook werkregio's benoemd. Gemeenten hebben een rol en taak toebedeeld gekregen om regie te voeren op de energietransitie (samen met de regio en met doelgroepen in de samenleving) en om inzicht te verkrijgen in de klimaatrisico's in de gemeente en daar zo nodig op te acteren. Ook vanuit het rijksbrede programma Circulaire Economie vraagt het Rijk van gemeenten om stappen te zetten naar een samenleving waarin we grondstoffen en afval zo veel mogelijk voorkomen en hergebruiken. Een circulaire economie draagt eveneens bij aan CO2-reductie en is derhalve ook onderdeel van de Klimaatagenda.

Energietransitie
In 2023 is binnen de RES een voortgangsbericht opgesteld waarin is aangegeven in hoeverre de regio voor de verschillende sporen op koers ligt om de doelstellingen te halen. Om ook voor de doelstellingen rondom opwek te kijken op welke manier we daar als verschillende gemeenten invulling aan kunnen geven hebben we in 2023 een Lokale Energiestrategie (LES) en uitvoeringsagenda opgesteld. In navolging hiervan gaan we aan de slag met verschillende projecten op het gebied van energiebesparing, duurzame opwek van energie en in bredere zin met de energietransitie.

Op het gebied van energiebesparing blijven we onze energiecoaches promoten en gaan we aan de slag met een aanpak voor energiearmoede waarbij we een kleine groep bewoners volledig kunnen ontzorgen en er bij hen in de woning gratig kleine energiebesparende maatregelen worden aangebracht. We stellen tevens een Lokaal isolatieplan op waarmee we de komende jaren bewoners bij isolerende maatregelen kunnen ondersteunen. Hierbij hebben we ook aandacht voor de Natuurwet en de opgaven die daarbij horen omtrent het zorgen van soortenbehoud.

In het kader van duurzame opwek zullen we ons de komende jaren focussen op opwek op kleine en grote daken en bekijken we ook de mogelijkheden voor zonne-opwek op parkeerplaatsen en op kleinere schaal langs infrastructuur.

Verder hebben we aandacht voor de verschillende doelgroepen in Oegstgeest en zullen we ons meer gaan inzetten voor de ondersteuning van VvE’s bij de verduurzamingsdoelstellingen waar zij voor staan. Ook kijken we hoe we ondernemers en bedrijventerreinen beter kunnen ondersteunen en kunnen bewegen om verder te verduurzamen en vergroenen. Ook blijven we met Meerwonen in gesprek over hun rol in de energietransitie en klimaatadaptatiestrategie en hoe we daarin het beste kunnen samenwerken.

Warmtetransitie
We hebben in 2023 de pilots warmteplannen voor de Bloemenbuurt en Nieuw-Rhijngeest afgerond en bekijken in de evaluatie daarvan welke lessen we kunnen meenemen bij vervolg warmteplannen. We zullen in de komende jaren voor elke wijk of elk warmtecluster een warmteplan opstellen waarbij we goed met bewoners in gesprek gaan over welke warmteoplossingen er in de wijk of in het cluster zouden passen en of dat ook aansluit bij de wensen en verwachtingen van bewoners. We zullen in ieder geval voor een mogelijk cluster met daarin de Bloemenbuurt en Voscuyl nader onderzoeken wat voor warmtevraag daaruit voort komt en welke bron daar kan worden ingezet.

In het najaar van 2023 hebben de zes raden uit het samenwerkingsverband Warmte Leidse Regio besloten of zij het programma tot eind 2027 willen doorzetten. Binnen dat programma ligt de focus op het uitzoeken of en hoe een open regionaal energiesysteem gerealiseerd kan worden en welke drempels er daarvoor nog moeten worden weggenomen. Ook zal er binnen het programma de komende jaren onderzocht worden wat voor governance model verstandig en haalbaar is en of het bijvoorbeeld logisch is om gezamenlijk kavels te gaan vaststellen of dat we dat toch lokaal blijven doen. Ook blijven we als Oegstgeest in gesprek met partijen als Gasunie en Aardwarmte Rijnland over de ontwikkelingen van WLQ+ en geothermie.

Klimaatadaptatie
In 2023 tevens is de Klimaatadaptatiestrategie vastgesteld en aan de hand daarvan zullen we komende jaren stappen zetten in het klimaat adaptief maken van Oegstgeest. Als gemeente hebben wij een rol in het aanpassen van de fysieke leefomgeving aan klimaatverandering, waar we ook lokaal mee te maken hebben. Wij doen dit in de lijn van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA), onderdeel van het Nationale Deltaprogramma. Dit plan houdt in dat overheden ervoor zorgen dat schade door hittestress, wateroverlast, droogte en overstromingen zo min mogelijk toeneemt.

We geven de komende jaren uitvoering aan de integrale meerjarenonderhoudsplannen voor de openbare ruimte waarbinnen de in de Klimaatadaptatie gestelde doelen worden meegenomen. Ook zetten we in op inwoners bewust te maken van klimaatrisico's en hen te stimuleren bij te dragen aan een klimaatbestendige en biodiverse inrichting van de leefomgeving. Zo starten we nog in 2023 met een subsidieregeling voor regentonnen en bereiden we ons voor op een subsidieregeling groene daken en gevels die vanaf januari 2024 van start zal gaan. We gaan nog in 2023 aan de slag met een klimaatadaptieve voorbeeldtuin waarvan we hopen dat dat de komende jaren bewoners zal inspireren om ook hun tuinen anders in te richten. Daarnaast zullen we groencoaches gaan werven en opleiden die onze inwoners kunnen adviseren in het aanleggen en onderhouden van een duurzame en klimaatadaptieve tuin.

Financieel
In het coalitieakkoord Zorgen voor Oegstgeest is bovenop het structurele budget van ongeveer € 320.000 een aanvulling van € 250.000 opgenomen voor een taakverzwaring op Duurzaamheid. Daarnaast zijn er vanuit het Rijk voor duurzaamheid verschillende SPUK regelingen opgezet. Zo ontvangen we tot en met 2027 structureel ongeveer € 450.000 voor de uitvoering van het klimaatakkoord. Deze gelden zijn echter niet in te zetten voor de stikstofproblematiek en niet voor klimaatadaptatie. Daarnaast hebben we in 2022 een SPUK regeling van € 234.000 ontvangen voor de inzet tegen energiearmoede. Deze regeling is in 2023 met nog eens € 88.000 opgehoogd. We vragen in september 2023 de SPUK regeling vanuit het Nationaal Isolatieprogramma aan waarmee een specifieke doelgroep kunnen ondersteunen, binnen die regeling kunnen we € 232.000 aanvragen. Naar verwachting volgen er de komende jaren ook op deze regeling nog vervolg regelingen.

Belangrijke kanttekening is dat een deel van de projecten en uitvoering van de klimaatadaptatiestrategie bekostigd wordt vanuit het duurzaamheidsbudget. Ook is door het college besloten om voor 2026 en 2027 een bezuiniging van € 100.000 voor te dragen aan de raad.