Voorwoord

Hard werken in en aan Oegstgeest. Dat is het streven van dit college en daar gaan we mee door. We bevinden ons in uitdagende tijden, ook in financieel opzicht. Niet alles wat we zouden willen doen kan gerealiseerd worden. De bezuinigingen die nodig zijn treffen ons allen en doen pijn: zowel voor inwoners en organisaties als voor de gemeente. Maar onze wettelijke taken die wij als gemeente horen uit te voeren, blijven we doen. Ook doen deze bezuinigingen geen afbreuk aan de sociale cohesie in onze gemeente en blijven de gemeentelijke organisatie en dienstverlening op peil.

De gemeente Oegstgeest moet bezuinigingen omdat zij minder geld van het Rijk ontvangt uit het gemeentefonds. De rijksoverheid heeft besloten gemeenten met complexe problemen voortaan een grotere uitkering uit het gemeentefonds te geven, en gemeenten met minder complexe problemen een kleinere uitkering. Tot deze laatste groep wordt Oegstgeest gerekend.

Alhoewel deze herverdeling niet uit de lucht komt vallen, zadelt dit meer dan honderd gemeenten op met forse tekorten. Hier is het laatste woord dus ook nog niet over gezegd in Den Haag en samen met vele andere gemeenten blijven we strijden voor een meer redelijke herverdeling van het gemeentefonds. Maar omdat de rijksoverheid zelf ook met tekorten kampt, verwachten wij niet dat de herverdeling op korte termijn volledig teruggeschroefd wordt.

De korting op de uitkering van het gemeentefonds is niet onze enige zorg. Ook de alsmaar stijgende uitgaven voor jeugdzorg en de steeds hogere uitgaven aan mensen en materialen vormen financiële hoofdbrekens waar de gemeente slechts in beperkte mate invloed op heeft.

Criteria
Met deze begroting komen wij tegemoet aan uw verzoek om een sluitende begroting. Voor 2024 én voor 2025 is er een positief saldo te melden. De reeks bezuinigingsvoorstellen die wij hiervoor in de begroting hebben opgenomen, zijn gewogen aan de hand van een aantal criteria die wij eerder met u gedeeld hebben. Belangrijk is dat de ombuigingen geen afbreuk doen aan de sociale cohesie in het dorp, dat we de wettelijke taken blijven uitvoeren en dat de organisatie, en daarmee de dienstverlening naar burger en omgeving, op orde blijft.
Andere ‘heilige huisjes’ dan bovenstaande criteria waren er niet. Binnen de beïnvloedbare budgetten is alles bekeken en getoetst aan deze uitgangspunten. Dat betekent ook dat geen portefeuille gespaard is gebleven om structurele, meerjarige ombuigingen door te voeren. Een aantal pijnlijke keuzes lichten we hieronder toe.

Onderwijs
Ofschoon nog onderwerp van nadere studie, is het plan om een gymzaal te realiseren in de nieuwbouw van de Gevers-Deutz Terweeschool een van de zaken die het college voorstelt om te heroverwegen. De reistijd van de basisschoolleerlingen naar sporthal De Cuyl is naar ons idee acceptabel en het is niet vanzelfsprekend dat iedere basisschool moet beschikken over een eigen gymzaal.

Een andere voorgestelde bezuiniging in het onderwijs treft een deel van het gymnastiek- en muziekonderwijs. Oegstgeest geeft extra subsidie aan scholen voor de aanstelling van een vakleerkracht. Deze bovenwettelijke inspanning komt op termijn te vervallen.

Organisatie
De gemeentelijke organisatie krijgt de opdracht om efficiënter te werken en levert gemiddeld 4 procent in. Het opleidingsbudget blijft buiten deze bezuiniging. In deze periode van arbeidskrapte en steeds complexere vraagstukken is het belangrijk dat Oegstgeest een aantrekkelijke werkgever blijft met kwalitatief goed personeel.

Economie
Ook op economisch gebied wordt een aantal moeilijke besluiten voorgesteld. Zo wordt vanaf 2026 de bestaande subsidieverstrekking voor dorpsmarketing beëindigd en trekt de gemeente zich terug uit de samenwerkingsorganisaties Economie071 en Bio Science Park. Het opzeggen van onze deelname zal zijn weerslag hebben, maar achten wij noodzakelijk.

Verduurzamen
Op duurzaamheid wordt in totaal twee ton bezuinigd. Dat is fors, maar dat wordt gecompenseerd door de extra middelen die we daarvoor van het Rijk krijgen. Hierdoor kunnen de programma’s doorgaan waarmee we Oegstgeest toekomstbestendig maken. We zorgen ervoor dat Oegstgeest is opgewassen tegen klimaatverandering. In dat kader zijn we ook blij dat we het herplanten van bomen in onze gemeente buiten deze bezuinigingen hebben kunnen houden.

Financiële positie
De miljoeneninvesteringen die we de komende jaren moeten doen in schoolgebouwen, riolering, bruggen en wegen zien we terug in diverse kengetallen en het dalende weerstandsvermogen van onze gemeente. Het weerstandsvermogen blijft de komende jaren op een acceptabel niveau. De ombuigingen in deze begroting vlakken de stijgende lijn van de schuldenlast, zoals we die in voorgaande jaren zagen, weer wat af.

De ontwikkeling van de financiële positie van de gemeente vanaf 2026 is onderwerp van constante aandacht en onderzoek. We zien die onderzoeken met vertrouwen tegemoet maar, zoals al eerder gezegd, zijn de alsmaar stijgende kosten voor onder meer jeugdzorg een serieus aandachtspunt. Dit is een autonoom proces mede gecreëerd door rijksbeleid, waar Oegstgeest weinig grip op heeft en waarover wij onze zorgen richting Den Haag willen uiten.

Gemeentelijke baten

De belangrijkste baten die de gemeente ontvangt komen van het Gemeentefonds, de Onroerende Zaak Belastingen (OZB) en kostendekkende heffingen voor riool en afvalverwerking. Conform het coalitieakkoord worden de opbrengsten van de gemeentelijke belastingen geïndexeerd. Voor 2024 is dit 3,1%. In het coalitieakkoord ‘Zorgen voor Oegstgeest’ was verder afgesproken de OZB te verhogen ter financiering van de bovengenoemde investeringen. De eenmalige korting van vorig jaar is in deze begroting beëindigd.

De gemeentelijke heffingen voor riool en afvalverwerking worden vastgesteld op basis van kostendekkendheid. Wat geldt voor de bruggen en wegen geldt ook voor het riool. De investeringen zorgen voor stijgende kosten. Om de tarieven voor 2024 voor de rioolheffing niet teveel te laten stijgen hebben we een bedrag uit de reserve riolering laten vrijvallen. Ook de kosten van huishoudelijk afval zijn gestegen. Door verrekening met het overschot afvalstoffenheffing uit 2022 stijgt het tarief in 2024 minder hard.

De gemiddelde woonlastenstijging in 2024 ligt rond de 14%. Afhankelijk van de gezinssamenstelling en de WOZ-waarde van de koopwoning kan dit percentage afwijken.

Afgewogen oordeel
Het college realiseert zich dat deze bezuinigingen pijnlijk zijn en gevoeld gaan worden. Wij begrijpen de opdracht van de gemeenteraad om een sluitende begroting te presenteren. We zien binnen deze lastige afweging ook wat er allemaal wél door kan gaan. Zo gaat het (achterstallig) onderhoud aan wegen en bruggen door, blijft de collectieve zorgverzekering voor minima overeind, behoudt Stichting Radius haar subsidie en blijft er extra geld voor welzijnsactiviteiten en voor kinderen die in armoede leven. Dit zorgt ervoor dat Oegstgeest een solide basis houdt, ook financieel, en dat wij verder kunnen bouwen aan een toekomstbestendige gemeente waarin het prettig wonen is.

Het college van burgemeester en wethouders van Oegstgeest,